ASALA (İngilizce “Armenian Secret Army for the Liberation of Armenia”; Türkçe “Ermenistan’ın Kurtuluşu için Gizli Ermeni Ordusu” ve Ermenice “Hayastani Azatagrut’yan Hay Gaghtni Banak) 1973-1985 yılları arasında faaliyet gösteren Marksist-Leninist Devrimci ideolojiye sahip Ermeni terör örgütüdür. Örgüt, 20 Ocak 1975’de, Lübnan’da yeni başlayan iç savaşın ortaya çıkardığı otorite boşluğundan istifade ile Bekaa Vadisi’nde Agop Agopyan, Agop Tarakçıyan, James Karnusyan ve Kevork Acemyan tarafından kurulmuştur.
Örgüt, temel hedeflerini “Osmanlı Devleti zamanında yapılan tehcir uygulamasını bir soykırım olarak dünyaya ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne kabul ettirmek ve iddia edilen soykırımda ölenler için tazminat ödettirmek” şeklinde özetlenebilecek “Ermeni Meselesi”ni dünyaya anlatmak ve dünyaya yayılmış bulunan Ermeni Diasporası arasında Ermeni milliyetçiliğini geliştirmek olarak açıklamıştır. Bu hedeflere ulaştıktan sonra nihai olarak Türkiye tarafından işgal edildiğini öne sürdükleri Ermenistan topraklarını geri alarak Büyük Ermenistan’ı kurmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda, Agop Agopyan, bütün Ermeni hareketlerini Lübnan’da tek elde toplamayı ve bu sayede de ASALA Halk Hareketini başlatmayı hedeflemiştir.
Genel olarak Türk hedeflere saldıran ASALA, Türkiye’nin müttefiklerini ve kendilerine destek vermeyen Ermenileri de hedef seçmiştir. Örgüt özellikle Türkiye’nin yurtdışında görev yapan diplomatlarını hedef alan saldırılar düzenlemiştir. Dört kıtada (Amerika, Asya, Avustralya ve Avrupa) toplam 21 ülkede gerçekleştirilen 182 adet silahlı ve bombalı eylemde 34 Türk diplomat ve 4 yabancı hayatını kaybetmiş, 15 Türk ve 66 yabancı da yaralanmıştır.
Örgütün bütün eylemleri incelendiğinde diplomatik hedefler, havaalanları ve havayolu şirketleri ile muhtelif işyerlerine saldırılar düzenlendiği görülmektedir. İlk eylem 1975 yılında Dünya Kiliseler Birliği’ne karşı yapılmıştır. Örgüt, Dünya Kiliseler Birliği’ni, Ermenileri Amerika’ya göç etmeye zorlamakla suçlamış ve Birliğin Beyrut bürosuna saldırmıştır. ASALA terör örgütü 22 Ekim 1975’te de Türk hedeflere yönelik ilk saldırısını, Türkiye’nin Avusturya Büyükelçisi Daniş Tunalıgil’i Viyana’da şehit ederek gerçekleştirmiştir. Türkiye içinde ilk eylem ise 7 Ağustos 1982 tarihinde Ankara Esenboğa Havalimanı’na yaptıkları ve 9 kişinin hayatının kaybettiği 72 kişinin de yaralandığı eylemdir.
1979 yılında Fransa’da gerçekleştirilen Ermeni Konferansı sonrası örgüt yeni elemanlar kazanmış ve giderek büyümüştür. Büyüme ile birlikte örgüt içerisinde fikir ayrılıkları ve güç çatışmaları başlamıştır. 1985 yılı sonrasında ASALA etkinliğini iyice kaybederek dağılmasına rağmen bunun nedenleri net değildir. Muhtemel sebeplerinden ilki olarak Orly Havaalanı saldırısı gösterilebilir. 15 Temmuz 1983’te Türk Hava Yollarının Paris Orly Havaalanı’ndaki bürosuna yapılan saldırıda 2 Türk, 4 Fransız, 1 Amerikalı ve 1 İsveç vatandaşı ölmüş, 28’i Türk 55 kişi yaralanmıştır. Bu saldırı, ASALA için bir kırılma noktası olmuştur. Eylemde Batılı sivillerin hayatını kaybetmesi, örgüte Batılı devletlerin desteğinin azalmasına neden olmuştur. Bu eylem sonrası Batı dünyasında oluşan tepkiler sebebiyle, ASALA, SSCB’yi yeni üs kabul edeceklerini bir bildiri ile ilan etmiştir. Bu değişim, ASALA içinde lider kadro arasında görüş ayrılıklarına neden olmuş, Molte Melkonyan ve Ara Toranyan, Agop Agopyan’a karşı tavır alarak ASALA-RM’yi (ASALA Devrimci Hareketi) kurmuşlardır. Bu grup sadece Türkleri hedef almıştır. Agop Agopyan grubu ise Türk ya da yabancı ayrımı yapmaksızın eylemlerine devam etmiştir.
Örgütler arası mücadelede örgüt liderleri ve çok sayıda örgüt üyesi hayatını kaybetmiş ve örgütler zayıflamıştır.
ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan terör örgütleri listelerinde de yer alan ASALA, İngiltere, Avusturya ve Kanada tarafından da terör örgütü olarak kabul edilmektedir.
