Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT, Organization for Security and Co-operation in Europa, OSCE) Helsinki ve Cenova görüşmeleri sonrasında oluşan Helsinki Nihaî Senedi’nden hareketle 1975 yılında kurulan, halen 57 ülkenin üye olduğu, merkezî Viyana’da bulunan uluslararası bir örgüttür. Kurulduğu dönemde Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı adı altında faaliyet gösteren kuruluş, 1994 Budapeşte Zirvesi’nin ardından daha kurumsal bir hale gelerek AGİT adını almıştır. Çeşitli organları bulunan örgütün en önemli yapısı iki yılda bir gerçekleştirilen “Zirve Konferansları”dır. Bununla birlikte, yılda bir kez toplanan “Bakanlar Konseyi” örgütün yönetim organı gibi çalışmaktadır.
Güvenlikle ilgili norm ve standartlar geliştirmenin yanı sıra, katılımcı ülkelerin yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini takip etmektedir. Bunun yanında, müzakere ve siyasi diyalog forumu oluşturan AGİT, katılımcı ülkelerdeki demokratikleşme, hukukun üstünlüğü ve insan hakları konularındaki çabalara destek vermektedir.
AGİT’te 57 katılımcı ülke bulunmaktadır ve her ülke eşit statüye sahiptir. Kararlar siyasi uzlaşı üzerine alınır ve yasal olarak bağlayıcı değildir. 57 ülke içerisinde Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika kıtalarından ülkeler bulunmaktadır.
Türkiye’nin AGİT ile İlişkileri
Türkiye AGİT’in kurucu üyelerindendir. AGİT’in 3 ana boyutunu oluşturan konulardaki (siyasî-askerî, ekonomi-çevre, insanî boyut) çalışmalara katkıda bulunmaktadır. Türkiye aynı zamanda, AGİT tarafından gerçekleştirilen çalışmalara teknik destek vermekle katkı sağlamaktadır. Türkiye faaliyetlerine özellikle sınır yönetimi, polis eğitimi ve uyuşturucuyla mücadele programları ve projelerine uzman desteği ve parasal destek sağlanmaktadır. Türkiye adına AGİT Parlamenter Asamblesinde 8 milletvekili bulunmaktadır. Bu vekiller toplantılara, konferanslara ve seçim gözlem aktivitelerine katılmaktadır.
