El yapımı patlayıcılar (EYP); genellikle ticari olmayan yöntemlerle yapılan, zararlı ve yakıcı bileşenler içeren, tahrip etmek, etkisiz hale getirmek ya da yok etmek için tasarlanmış cihazlardır. El yapımı patlayıcıların yapımında genel olarak; ev yapımı kimyasallar, ticari ve askeri amaçlı üretilmiş malzemeler kullanılmaktadır.
El yapımı patlayıcılar temel olarak beş parçadan oluşur: ana şarj ünitesi, başlatıcı, ateşleme anahtarı, güvenlik ve çalıştırma anahtarı, taşıyıcı. El yapımı patlayıcılar, malzemelerinin kolay elde edilebilmesi, maliyetlerinin düşük olması, hazırlama talimatlarına ulaşımdaki kolaylık ve oluşturduğu psikolojik etkiler nedeniyle terör örgütleri tarafından tercih edilmektedir.
El yapımı patlayıcılar harekete geçme yöntemine göre başlatma hareketli, komutalı ve zaman ayarlı; kullanım şekline göre de sabit ve hareketli el yapımı patlayıcılar olmak üzere sınıflandırılabilir.
İlk kez II. Dünya Savaşı’nda işgalci kuvvetlere karşı direniş örgütleri tarafından kullanılan el yapımı patlayıcılar, Vietnam Savaşı’ndan sonra gelişmeye ve çeşitlenmeye başlamıştır. İrlanda’da IRA tarafından yaygın olarak kullanılmış, Afganistan ve Irak’ta ABD’nin en çok zayiat verdiği silahlardan biri olmuştur.
Küresel düzeyde, el yapımı patlayıcılarda kullanılan patlayıcıların çoğunluğu, nitrat esaslı tarımsal gübreler veya hidrojen peroksitlerden türetilmiş bileşikler gibi piyasada bulunan bileşenler kullanılarak üretilmektedir. Bununla birlikte, Irak ve Afganistan gibi ortamlarda yaşanan son deneyimler, konvansiyonel mühimmatın büyük miktarlarının devlet dışı aktörler arasında dolaştığı durumlarda, askeri mühimmat, patlayıcılar ve bunlarla ilgili malzeme kullanımının daha yaygın olduğunu göstermektedir. Çatışma sonrası ortamlarda mühimmat stoklarının kolay bulunması, savaşan gruplar veya devlet dışı aktörler için önemli bir operasyonel kaynak sağlamaktadır.
