Kamu diplomasisi kavramı 1965 yılında Amerikalı akademisyen ve eski diplomat Edmund Gullion tarafından türetilmiştir. Kavram Soğuk Savaş boyunca ABD ve Sovyetler Birliği hükümetlerinin kendi üstünlüklerini kanıtlamak için gerçekleştirdikleri ideolojik mücadeleyle ve insanları etkilemek ve ikna etmek için gerçekleştirdikleri aktivitelerle ilişkilendirilse de günümüzde hükümetler tarafından gerçekleştirilen kamuyu bilgilendirme aktivitelerinin bir tanımlanması için kullanılmaktadır. Stratejik bir iletişim aracı olarak işlev gören kamu diplomasisi, kamuoyunun bilgilendirilmesi, anlaşılması ve etkilenmesi faaliyetlerinin toplamıdır.
Kamu diplomasisi aktiviteleri “devletten halka” ve “halktan halka” olmak üzere iki temel çerçeve üzerinde yürütülmektedir. “Devletten halka” çerçevesinde yürütülen kamu diplomasisi aktiviteleri devletin kendi iletişim araçları ve kanalları ile izlediği politikaları, gerçekleştirdiği faaliyetleri ve söylemlerinin ulusal ve uluslararası kamuoyu ile paylaşmasını içerirken, “halktan halka” çerçevesinde yürütülen kamu diplomasisi faaliyetleri STK’lar, üniversiteler, basın kuruluşları, dernekler, vakıflar gibi devlet dışı aktörlerin devreye sokulması ile gerçekleştirilir.
Kamu diplomasisinin üç temel boyutu bulunmaktadır. İlk boyut, günlük iletişimdir ve iç politika ve dış politika kararlarının hem ulusal basına hem de uluslararası basına açıklanmasını içermektedir. İkinci boyut, stratejik iletişimdir. Bu boyut siyasi kampanyalar veya reklam kampanyaları ile bazı temaların geliştirilmesini kapsamaktadır. Üçüncü boyut ise burs, değişim programları, eğitim, seminer, konferans ve medya kanallarına ulaşım yoluyla bazı anahtar bireylerle kalıcı ilişkilerin geliştirilmesinden oluşmaktadır. Bu 3 boyutun da bir ülkenin ilgi çekici bir imaj oluşturmasında önemli rolü vardır.
Etkili bir kamu diplomasisi interaktif iletişim süreçlerini içermektedir. İlk önce hedef kitle dinlenir, bu kitlenin öncelikleri, istekleri ve bakış açıları tespit edilir; ardından bilgilendirme çalışmaları yapılır ve bilgi paylaşımında bulunulur. Devamında ikna yöntemleri ve etkileme faaliyetleri üzerinde yoğunlaşılır. Bunlara ek olarak kamu diplomasisi, başkalarına amaçlarını gerçekleştirmede yardım etme, iletişim ağları ve uzun süreli ilişkiler yaratma, karşılıklı kültürel değişim, ulusal markalaşma, turizm teşviki gibi yollar ile mesaj verme faaliyetlerini de kapsar.
Kamu diplomasisinin en önemli araçlarından birisi de küreselleşme ile birlikte gittikçe önemli hale gelen yumuşak gücün kullanımıdır. Yumuşak güç, insanları zorlamak yerine ikna eder. Günümüzde askeri ve ekonomik güç, bir devletin uluslararası isteklerini gerçekleştirmede tek başına yeterli olmamaktadır. Bu noktada, yumuşak güç devreye girmektedir. Bir ülkenin istediği sonuçları elde edebilmesi için, başkaları tarafından o ülkenin değerlerine hayran olunması, o ülkeye özenilmesi, o ülkenin refah seviyesinin örnek almaya değer görülmesi yumuşak gücün varlığına işaret eder.
