Kriminalistik, kelime anlamı olarak kısaca bilimsel yöntemlerin kullanılarak, fizikî delillerin tespiti, teşhisi, korunması ve yorumlanması şeklinde ifade edilmektedir. Kökeni itibariyle Latince crimen (suç) kelimesinden türetilmiş olan kelime Almancaya “kriminalistik” şeklinde girmiş, İngilizcede de yine buradan uyarlanarak “criminalistic” şeklinde yerini almıştır. Türkçedeki kriminalistik kelimesi de dolayısıyla buradan gelmektedir. Kriminalistik kavramı farklı yerlerde birbirine yakın çeşitli şekillerde tanımlanmıştır.
Kalifornia Kriminalistler Birliği’ne (CAC) göre kriminalistik aslında adlî bilimler üst başlığı altındaki birçok alt başlıktan biridir. Fiziksel delillerin bilimsel yöntemlerle incelenmesi ve analiz edilmesi, bunların mahkemeye sunulması ve yorumlanması hususlarını içeren bir disiplindir. Amerikan Adli Bilimler Akademisi de bu tanıma paralel bir tanım getirmiş ve kriminalistik kavramını, fiziksel delillerin analizi, mukayesesi, teşhisi ve yorumlaması şeklinde tanımlanmıştır.
Kriminalistik ve kriminoloji birbiriyle karıştırılmaması gereken iki farklı kavramdır. Her iki kavram da suç ile ilgili olduğu için zaman zaman birbiriyle karıştırıldığı görülmektedir. Kriminalistik kısaca, suçun aydınlatılması, masum ve suçlunun açığa çıkarılması için işlenen suça dair delillerin değerlendirilmesi, analizi ve yorumunu ifade ederken; kriminoloji, kişiyi suça iten sebepler, suçlu davranışları, suçun oluşmasının nedenleri gibi konuları incelemektedir.
Kriminalistik disiplinin alt dallarına bakıldığında, olay yeri inceleme, balistik incelemeler, kimyasal incelemeler, biyolojik incelemeler, baskı izi incelemeleri, parmak ve avuç izi incelemeleri, belge incelemeleri, ses ve konuşma incelemeleri, görüntü incelemeleri ve data incelemeleri, ana başlıklar olarak görülmektedir.
KRİMİNOLOJİ
İngilizce bir terim olan kriminoloji, suç (crime) ve bilim (loji) kelimelerinin birleşiminden oluşan, Türkçe’ye çevirdiğimizde suçbilimi olarak tercüme edebileceğimiz bir sözcüktür. Kriminoloji; suçun nasıl tanımlandığı, neyin suç olarak tanımlanacağının nasıl ve hangi dinamiklere göre belirlendiği, suçlu davranışın nedenleri, suç tipleri ve profili, suçlu davranışın engellenmesi, suçluların cezalandırılması ve ıslahı, toplumun suça karşı verdiği tepki, otoritenin suçluya verdiği tepki, mağdurların durumu ve suçlu psikolojisi gibi konuları çalışmaktadır.
Kriminoloji bir sosyal bilim olarak gözlem, anket, mülakat, ikincil veri, sözlü tarih gibi yöntemler yoluyla elde edilen verilerin test edilmesi veya yorumlanması yöntemiyle suç ve suçlu davranışı açıklamaya çalışmaktadır.
Kriminoloji, birçok temel bilim alanının suç ile ilgili açıklamalarından yararlanan disiplinler arası bir bilim dalıdır.
