Her devlet, milli varlığına, bekasına ve güvenliğine yönelik tehditlere karşı tedbirler almak durumundadır. Bu gereklilik doğrultusunda, devletler; bölgesel ve küresel ortamın izlenerek tehdit ve fırsatların tespit edilmesi ile bu hususlara matuf siyasetin belirlenmesini ve en uygun politikaların uygulanmasını sağlayacak süreç ve unsurları ihtiva eden milli güvenlik sistemlerini tesis etmektedirler.
Ülkemizin milli güvenlik yapılanmasının ilk adımı, 1933 yılında bir kararname ile kurulan ve temel görevi milli seferberlik olarak belirlenen Yüksek Müdafaa Meclisi ile atılmıştır. Bahse konu yapılanma, güvenlik anlayışının gelişimine paralel bir değişimden geçmiş ve son olarak 1982 Anayasası ile Milli Güvenlik Kurulu teşkil edilmiştir.
Avrupa Birliği üyelik süreci çerçevesinde gerçekleştirilen anayasal ve yasal değişikliklerle 2003 yılında bazı görev ve yetkilerinde kısıtlamaya gidilirken, 2017 yılında yapılan anayasa değişikliği ile bugünkü hâlini almıştır.
Hâlihazırda, iki ayda bir toplanan Milli Güvenlik Kurulu, alanında Devlet’in en üst koordinasyon kurulu olup; Cumhurbaşkanının başkanlığında, Cumhurbaşkanı Yardımcıları, Adalet, Milli Savunma, İçişleri ve Dışişleri Bakanları ile Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlarının anayasal bir platformda bir araya gelmelerini sağlamaktadır.
Kurul toplantıları vasıtasıyla, karşılıklı fikir alışverişi ile millî güvenliğe ilişkin sorunların en üst seviyede görüşüldüğü ve tartışıldığı bir ortam sağlanmaktadır.
Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği de Milli Güvenlik Kurulu gibi uzun bir geçmişe sahip olan, 85 yıllık köklü bir kuruluştur. Sırasıyla Yüksek Müdafaa Meclisi Umumi Kâtipliği, Milli Savunma Yüksek Kurulu Genel Sekreterliği ve son olarak Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği adını alan kuruluşun mevcut hâli, Anayasa’nın 118’inci maddesinin son fıkrasında yer alan “Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği’nin teşkilatı ve görevleri Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlenir” hükmü gereğince çıkarılan 6 sayılı kararname ile düzenlenmiştir.
Ülkemizde Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi çerçevesinde gerçekleştirilen yasal değişikliklerden sonra mevcut hâlini alan ve Cumhurbaşkanı’na bağlı olarak yapılandırılan Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği; hülasaten “Milli Güvenlik Kurulu’na ait faaliyetlerin işlemlerini yapmak”, “Milli Güvenlik Siyaseti Belgesi`nin hazırlanmasına ilişkin çalışmaları yürütmek” ve “Cumhurbaşkanı tarafından verilen diğer görevler ile mevzuatla kendisine verilen görevleri yerine getirmekle” görevlendirilmiştir.
Genel Sekreterlik; Cumhurbaşkanının onayı ile atanan Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri’nin yönetiminde, çoğunluğu üniversitelerin uluslararası ilişkiler, ekonomi, hukuk gibi bölümlerinden mezun olan, ayrıca yüksek lisans derecesine sahip bulunan uzman personeli ile mevzuatın kendisine verdiği görevleri yerine getirmektedir.
MİLLİ GÜVENLİK SİYASETİ
Milli Güvenlik Siyasetinin tanımı 2945 sayılı Milli Güvenlik Kurulu ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Kanunu’nun 2. maddesinin b bendinde yapılmıştır. Bu maddede Milli Güvenlik Siyaseti; “Milli güvenliğin sağlanması ve milli hedeflere ulaşılması amacıyla Milli Güvenlik Kurulunun belirlediği görüşler dahilinde, Bakanlar Kurulu tarafından tespit edilen, iç, dış ve savunma hareket tarzlarına ait esasları kapsayan siyaseti ifade eder” şeklinde tanımlanmıştır. Her devletin kendi mevcudiyetine dönük, sürekliliğini ve bütünlüğünü hedef alan iç ve dış tehditlere karşı; bir milli güvenlik siyaseti tespit etmesi ve bunu uygulaması bir zorunluluktur. Milli güvenlik siyasetinin tespitinde; ulusal ve uluslararası konjonktürdeki değişmeler ve gelişmeler dikkate alınır.
Milli Güvenlik Siyaseti deyimi, 1982 Anayasasının Milli Güvenlik Kurulu’nu düzenleyen 118. maddesinde geçmektedir. Bu maddede; “Milli Güvenlik Kurulu devletin Milli Güvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulamasıyla ilgili kararlarının alınması ve gerekli koordinasyonun sağlanması konusundaki görüşlerini Bakanlar Kurulu’na bildirir” ifadesi yer almaktadır. 1982 Anayasasının 117. ve 118. maddelerinde belirtildiği üzere Milli Güvenlik Siyasetinin tayin, tespit ve uygulanmasıyla ilgili kararların alınması görevi Bakanlar Kuruluna aittir. 2945 sayılı Milli Güvenlik Kurulu ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Kanunu’nun 4. maddesinde ise Devletin Milli Güvenlik Siyasetinin tayini, tespiti ve uygulanmasıyla ilgili kararların alınması ve gerekli koordinasyonun sağlanması konularında görüş tespiti görevi, Milli Güvenlik Kuruluna verilmiştir. Bir devletin Milli Güvenlik siyasetinin belirlenmesinde o ülkenin dünya üzerindeki konumu büyük rol oynamaktadır. Ticaret yollarının kavşağında olan, maden ve doğal kaynak itibariyle zengin bölgelere yakın olan bir ülkenin Milli Güvenlik siyaseti ile konum itibariyle hiçbir özelliği olmayan bir ülkenin Milli Güvenlik siyasetinin farklı olması kaçınılmazdır. Türkiye Cumhuriyeti’nin milli güvenlik politikası, Milli Güvenlik Siyaset Belgesi’nde yer almaktadır. Milli Güvenlik Siyaset Belgesi; Devletin milli menfaatleri için takip edilecek iç ve dış güvenlik ile savunma siyasetlerine ilişkin esasları kapsayan içeriği gizli bir Bakanlar Kurulu dokümanıdır.
