Günümüzün hızla değişen ve karmaşıklaşan güvenlik ve tehdit ortamında, hızlı ve doğru istihbarat en hayatî unsurdur. Temelde caydırmayı ve düşman faaliyetleri akamete uğratmayı hedef alan ve gerektiğinde hızlı ve doğru tepkiler vermeye yardımcı olan taktik istihbarat fonksiyonu da bu yüzden önemini günden güne arttırmaktadır. Öyle ki bugün mevcut istihbarat örgütlenmelerini stratejik, taktik ve operasyonel olmak üzere üçlü bir yapı üzerine inşa etmiş olan pek çok ülkenin yakın bir gelecekte taktik istihbarat faaliyetlerini farklı örgüt çatıları altında yapılandırmaları gerekeceğine ilişkin görüşler ileri sürülmektedir.
Bununla birlikte, taktik istihbarat zaman zaman stratejik ve operasyonel istihbarat kavramları ile karıştırılabilmekte, hatta bu kavramlar birbirlerinin yerlerine kullanılabilmektedir. Bu nedenle bu üç temel istihbarat kavramını yerli yerine koymadan ve aralarındaki ilişkiyi açık bir biçimde belirlemeden taktik istihbaratı tam anlamıyla açıklayabilmek zordur.
Taktik istihbarat, stratejik ve operasyonel istihbarat ile birlikte istihbarat fonksiyonunun üç sac ayağından birisidir. Günümüzün hızla değişen ve karmaşıklaşan güvenlik ortamı, ulusal güvenliği tehdit eden terörizm ve organize suç gibi pek çok tehditle mücadelede hızlı ve anlık taktik istihbarata olan ihtiyacı oldukça arttırmıştır. Bu bağlamda, zaman zaman stratejik ve operasyonel istihbarat faaliyetleri için ayrılmış olan kaynak ve personel bile taktik istihbarata kaydırılmaktadır. Nitekim yakın bir gelecekte, bazı ülkelerin taktik istihbarattan sorumlu ayrı organizasyonel yapılar oluşturmaları beklenmektedir. Taktik istihbarata hak ettiği değerin verilmesi ancak onun tam olarak ne olduğunun ve ne olmadığının ortaya konulması ile mümkündür. Aynı zaman da taktik istihbaratın stratejik ve operasyonel istihbarat ile bağlantısının ve farklı yönlerinin ortaya konulması da söz konusu istihbarat türünün hak ettiği değeri kazanmasına yardımcı olacaktır.
Stratejik istihbarat çoğu zaman daha genel, çerçevesi geniş ve uzun vadeli sonuçlara sahip bilgiler içermektedir. Oysa taktik istihbarat daha spesifik, güncel ve aciliyet arz edebilen ve doğrudan operasyonel değer taşıyabilecek bilgiler ihtiva etmektedir. Stratejik istihbarat gelecek merkezli olup, geleceği gözünde canlandırmayı ve şekillendirmeyi amaç edinirken, taktik istihbarat şu anda ve burası ile ilgilidir ve mevcut çalışma çevresi hakkında bilgiler içermektedir. Operasyonel istihbarat ise hem zaman hem de kapsam olarak, taktik ile stratejik istihbarat arasında yer almaktadır ve daha çok istihbaratın eyleme dönük yüzünü temsil etmektedir.
Bu üçlü sınıflama esasen birbirlerini tamamlayan ve birisi olmadan diğerinin eksik kalacağı bütünleşik bir yapıya işaret etmektedir. İstihbarat faaliyetlerinin stratejik, taktik ve operasyonel olmak üzere üç farklı seviyede örgütlenmesi karar vericilerin o faaliyetleri bir mantık silsilesi içerisinde gözlerinde canlandırmalarına olanak sağlamakta, kaynak tahsisi buna göre yapılmakta ve görevler buna göre belirlenmektedir.
Taktik istihbaratın günümüz istihbarat servisleri içindeki yerini daha iyi anlamak ve tanımını yapabilmek için önce taktik kelimesinin ne anlama geldiğine bakmak gerekir. Taktik kelimesi bir şeyleri başarmak için kullanılan özel bir yöntemle ilişkili, özel bir amacı başarmak için dikkatlice planlanmış, kısa vadeli ve kısa süreli bir etkiye sahip olma şeklinde tanımlanmaktadır. Taktik esasen, belirlenen bir hedefe ulaşmak amacıyla en iyi hareket tarzının sanat ve bilgisi olarak özetlenebilir. Taktik istihbarat ise, herhangi bir çatışmanın cephe hattında faaliyet yürütmektedir. Askerî bağlamda, sahadaki komuta kademesinin muharebe ve çatışmaları planlama ve icrasında kullanılmaktadır. Taktik istihbarat, düşman güçler ve silahlarının yerlerinin belirlenmesi ve tanımlanması, düşman hedefin manevra, silahları ve savunma hatları hakkında bilgiler sunarak taktik komuta ekibinin mücadele avantajı elde etmesini sağlamaktadır. Aynı zamanda karadan, havadan ve denizden pek çok yolla savaş alanında ne gibi değişiklikler olduğunu öğrenebilmeye yönelik bilgi toplama faaliyetleri yürütmektedir. Esasen taktik istihbarat karşı tarafın ne yaptığını ya da neler yapabileceğini öğrenmeyi amaçlamaktır.
Taktik seviyede istihbarat çok hızlıdır, çünkü ticarî müzakerelerin desteklenmesi, sıkıntı içerisindeki mağdurlara yardım sağlama, kanunları uygulama ve uyuşturucu veya yasadışı silah kaçakçılığını durdurma gibi derhal bir şeyler yapılmasını gerektiren konularla ve olaylarla ilgilenmektedir. Özetle taktik istihbarat, güncel olaylarla ilgili olarak, sınırlı ve belirgin bir alanda gerçekleştirilen istihbarat çalışmalarıdır ve spesifik mücadele alanları hakkında, askerî komuta kademelerinin durumsal farkındalık olarak tanımladıkları durum ve koşullara atıfta bulunmaktadır. İstihbaratın bu bölümü çoğunlukla halkın gözü önüne nadiren gelen, ancak belki de en önemli kısmıdır.
Taktik istihbarat, yöneticilerin ve komuta kademesinin günlük ihtiyaçlarına hizmet eden ve organizasyonun devam etmekte olan acil ve rutin faaliyetlerine odaklanan istihbarat faaliyetleri olduğundan, önemi de buradan kaynaklanmaktadır. Zira, taktik istihbarattan çoğunlukla anlık, hemen ve doğru istihbarat üretmesi beklenmektedir. Burada önemli olan bilgilerin kullanılabilir olması için zamanlamada gecikilmemesidir. Zira gecikme durumlarında can kayıpları yaşanabilmektedir. Bu özelliğinden dolayı istihbarat müşterileri olarak da nitelendirilen karar vericiler uygulamada taktik istihbarata öncelik verebilmekte ve onu daha önemli görebilmektedirler. Ayrıca savaş alanlarındaki teknolojik gelişmelerden dolayı taktik istihbaratın önemi bir kat daha artmıştır. Özellikle, 1990’larda başlayan silah teknolojilerindeki hızlı değişim ve eğilimler nedeniyle askerî operasyonları desteklemede taktik istihbarat çok daha önemli bir konuma gelmiştir. Bununla birlikte, çok yüksek kapasiteli silahlar ile gerçekleştirilen operasyonlar, ileri seviyede doğruluğu olan veriye olan ihtiyacı da doğru orantılı bir şekilde arttırmıştır.
Sonuç olarak, taktik istihbarat olmadan günümüzün bu tehdit ortamında mevcut ve aniden ortaya çıkan tehditlere hak ettiği biçimde karşılık verebilmek çok zordur. Bu nedenle ülkelerin mevcut tehdit ortamı doğrultusunda stratejik istihbarat üretmeleri, bu stratejik istihbarat neticesinde elde edilecek bilgilerle geleceğe ilişkin olasılık tahminlerinde bulunmaları, taktik istihbarat yapılanmalarını ve faaliyetlerini bu stratejik tespitler paralelinde oluşturmaları ve taktik istihbarat faaliyetleri ile tespit edilen her türlü tehdide yönelik operasyonel çalışmalar gerçekleştirmeleri son derece önemlidir.
