Truman doktrini 1947 yılında Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Harry Truman tarafından açıklanan ve Yunanistan ve Türkiye’ye yapılacak yardımları içeren politikalara verilen addır.
II. Dünya Savaşı sonrasında kazanan ülkeler arasında yer alan ancak ağır bir darbe alan İngiltere daha önce Yunanistan ve Türkiye’ye yaptığı yardımları keseceğini ilan etmiş ve Yunanistan’daki askerî birliklerini çekme kararı almıştır. Bununla birlikte yayılmacı bir politika izleyen Sovyetler Birliği, Yunanistan’da iç karışıklıklara neden olmuştur. II. Dünya Savaşı’nda tarafsızlık politikasıyla savaştan uzak kalan Türkiye ise savaş sonrası yalnız kalmış ve Sovyet yayılmacılığı tehdidiyle tek başına mücadele etmek durumunda kalmıştır. Bütün bu olgular, Sovyetlerin güneye yayılmasını önlemede kilit rol oynayabilecek coğrafyaya sahip bu iki ülkenin desteklenmesi yönünde ABD Hükümeti’nin sürece dâhil olmasına yol açmıştır.
Başkan Truman 12 Mart 1947’de yaptığı ve merkezîne Sovyet tehdidini koyduğu konuşmasında dünyayı ikiye ayırmış ve Amerikan halkının tarafını belirlemesi gerektiğini, bugün bu yardım yapılmazsa yokluk ve mahrumiyet içerisindeki ülkelerde totaliter rejimlerin güçleneceğini ve özgürlüklerin kısıtlanacağını ifade etmiştir. Başkan Truman, doktrinini açıkladığı ünlü konuşmasında Yunanistan’ın komşusu durumundaki Türkiye’nin de desteği hak ettiğini ifade etmiş ve Kongre’den askerî destek için yetki istemiştir. ABD dış politikasına önemli ve yeni bir kapı açan 75 numaralı bu yasa 22 Mayıs 1947 tarihinde kabul edilerek doktrin haline gelmiştir. Anlaşma metni 12 Temmuz 1947 tarihinde Ankara’da imzalanmış, 01 Eylül 1947 tarihinde TBMM tarafından onaylanmıştır.
Truman doktrini ile birlikte yapılan yardımlar ABD’nin savaş sonunda yabancı ülkelere doğrudan yaptığı ilk dış yardım olmuştur. Bunu Marshall yardımları izlemiş ve sadece Yunanistan ve Türkiye ile sınırlandırılan dış yardım, hem tüm Avrupa’ya yayılmış (Marşal Planı) hem de sadece askerî yardımla sınırlı kalmamıştır. Yapılan yardımlar 1948 yılında “Dış Yardım Kanunu”nun çıkarılması ile sonuçlanmış ve söz konusu yardımlar ile bir araya gelen 16 Avrupa ülkesi 16 Nisan 1948’de Avrupa Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’nı kur- muşlardır.
